2009 yılında şiddetini arttıran Küresel ölçekli ekonomik krizin yarattığı tahribat, toplumun alt gelir grubuna dahil olan büyük kitleler tarafından fazlasıyla hissedilir ölçüde halen devam etmektedir. Finansal piyasalarda başlayan krizin reel sektöre de sıçramasıyla etki alanını iyice genişletmesi ve hükümetlerin oluşan bu durumda piyasaları tekrar canlandırmak ve batmakta olan mali kuruluşları kurtarmak adına milyarlarca doları bulan mali paketleri önlem adına uygulamaya koymasıyla oluşan devasa bütçe açıklarını, daha duru bir ifadeyle kriz sonrası oluşan faturayı emekçilere kesmesi, onların birçok sosyal hak ve güvencesini gaspetmesi 2010 yılının kitle eylemleri bakımından hareketli geçmesine neden oldu.
Bu doğrultuda 2010 yılında Türkiye ve Dünya’da yaşanan gelişmeleri, emek dünyasında ön plana çıkan başlıklar halinde tekrar hatırlayalım…
TEKEL DİRENİŞİ
alt
Özelleştirilen Tekel işletmelerinde çalışan işçilerin, başka kamu kuruluşlarına “4-C” statüsüyle yerleştirilmek istenmesine karşı kendi özlük haklarının korunmasını savunan ve bu yeni kölelik şartlarını kabul etmeyen Türkiye’nin dört bir yanından Türk-İş'e bağlı Tekgıda-İş Sendikası'na kayıtlı Tekel işçileri, 15 Aralık 2009 tarihinden başlayarak 2 Mart 2010 tarihine kadar süren toplu iş bırakma eylemini gerçekleştirerek, 1980 sonrasındaki en büyük işçi eylemini gerçekleştirmişlerdir.
İktidarın her türlü demagojik karalamalarına ve polisin orantısız şiddetine karşın kararlı direnişlerini 78 gün boyunca Ankara’da Türk-İş Genel Merkezi önüne kurdukları çadırlarda sürdüren Tekel İşçilerine, bu süre zarfında çeşitli siyasi partilerden, Sivil Toplum Kuruluşları’ndan, sendikalardan yoğun destek geldi. Türkiye’nin birçok yerinde de Tekel işçilerine destek ve dayanışma amacıyla gösteriler düzenlenerek onların haklı mücadelelerinde yanlarında olunduklarının mesajı verildi.
Danıştay’ın Tekel işçileri lehine verdiği ‘yürütmeyi durdurma’ kararının ardından 2 Mart 2010 tarihinde eylemlerini sona erdiren işçiler, 1 Nisan tarihinde tekrar toplanarak harekete geçti ve Ankara’da Güvenlik güçlerinin müdahalesine maruz kaldılar. Ertesi gün yine toplanan işçiler Türk-iş önünde basın açıklaması yapma kararı aldı. Ancak polis TEKEL işçilerini ve sendika yöneticilerini kendi sendikaları önüne almadı. Kısmen sokağın bir yerine kadar sokulan işçiler burada basın açıklaması yaptı. Ancak polis yine müdahale ederek TEKEL işçilerini sokaktan cıkardı. Bunun üzerine İşçiler 26 Mayıs tarihindeki genel eyleme hazırlanmak üzere eylemlerini sona erdirdi.
2010 yılının ilk çeyreğinde, gündemi uzun bir süre meşgul eden, “Tekel İşçilerinin Direnişi” birçok yönden ele alınması gereken olguları içinde barındırıyor. Neo-Liberal ekonomi politikalarının bir şiarı olan “esnek istihdam biçiminin” en canlı örneklerinden biri olan Tekel İşçilerinin durumu, diğer çalışan kitleler içinde önem arz edici bir niteliktedir.
32 YIL SONRA TAKSİM, 1 MAYIS KUTLAMALARINA EV SAHİPLİĞİ YAPTI…
alt
1978 yılından sonra işçilere, emekçilere yasaklanan Taksim Meydanı 1 Mayıs 2010 tarihinde tekrar kutlamalara ev sahipliği yaptı. Yaklaşık olarak 200 bin kişinin katıldığı “1 Mayıs İşçi Bayramı” kutlamalarına, CHP, BDP, TKP, ÖDP, EMEP gibi partilerin yanı sıra KESK, DİSK, TÜRK-İŞ, HAK-İŞ gibi sendikalar ve birçok STK da kurumsal olarak katılarak büyük destek verdi.
Atatürk Kültür Merkezi önünde kurulan platformda Timur Selçuk eşliğinde ve birçok sanatçının da katılımıyla “1 Mayıs Marşı” coşkulu kalabalığında eşliğiyle seslendirilerek güzel bir resital ortaya sunuldu. Daha sonra platforma konuşma yapmak için gelen Türk-İş Başkanı Mustafa Kumlu, Tekel ve itfaiye işçileri tarafından yoğun bir şekilde protesto edilerek konuşma yapmasına izin verilmedi ve kürsüden ayrılarak AKM’ye sığınmak zorunda kaldı. Kumlu’dan sonra söz hakkı için kürsüye gelen KESK Genel Başkanı Sami Evren ise demokrasi yolunda hayatını feda edenlerin anısına selam yollayarak başladığı konuşmasını, amaç olarak önlerine koydukları talepleri sıralayarak bunları kazanmak için sonuna kadar mücadele edeceklerini vurgulayarak bitirdi. Daha sonra kürsüye gelen DİSK Genel Başkanı Süleyman Çelebi de Taksim Meydanı’nın tekrar 1 Mayıs kutlamalarına açılmasının işçi sınıfının bir eseri olduğunu vurgulayarak, "Bize düşen, Türkiye’nin gerçek gündemi işsizliği, yoksulluğu, adaletsizliği, haksızlığı, yolsuzluğu, bürokratikleşmeyi siyasetin önüne koymak, bunların çözülmesi için güçlerimizi birleştirmektir. Şu iyi bilinmelidir ki demokratik, özgür, bağımsız, ayrımsız, sömürüsüz bir dünya ve Türkiye, bizim işçi sınıfının ellerinde yükselecektir. Yaşasın bir Mayıs, yaşasın işsi sınıfının birliği ve dayanışması" diyerek sözlerini tamamladı.
Yıllardan beri çeşitli sebeplerden ötürü 1 Mayıs kutlamalarına kapatılan Taksim Meydanı’nda 32 yıl aradan sonra yapılan kutlamalarda kayda değer bir olayın çıkmaması da ayrıca “ayakların baş olma” korkusunu yaşayanlara güzel bir ders verir niteliğindeydi.
KADER DEĞİL İHMALİ ADI : TÜRKİYE’DEKİ MADEN KAZALARI
alt
17 Mayıs 2010 tarihinde Zonguldak'ın Kilimli beldesindeki Türkiye Taşkömürü Kurumu'na ait Karadon Müessese Müdürlüğü'nün kömür ocağında 30 işçinin ölümüyle sonuçlanan kaza bir kez daha sağlıksız ve güvencesiz koşullarda çalıştırılan maden işçilerinin durumunu gözler önüne getirdi.
TMMOB tarafından açıklanan verilere göre 2010 yılında 89 kişi maden kazalarında hayatını kaybetti. Birçok işçinin ölümüne ve sakatlanmasına yol açan bu kazaların büyük bir çoğunluğu göçük, banta kapılma, dinamit patlatılması, kaya düşmesi, metan patlaması, ezilme, düşme, blok düşmesi, elektrik panosu patlaması, gaz zehirlenmesi, elektrik arızası, vagon devrilmesi, ayakta malzeme sıkışması, payton devrilmesi, halat kopması, tavan çökmesi, yangın sonrası göçük gibi nedenlerden oluşuyor.
Yaşanan bu kazalar, Hükümet tarafından her ne kadar “kader” olarak adlandırılsa da işçilerin, özelleştirme ve taşeronlaştırma sistemine dayalı istihdam biçiminin yarattığı sağlıksız koşullarda, her türlü sosyal güvenceden yoksun bir şekilde çalıştırılmasından dolayı meydana gelmektedir. Türkiye’nin iş kazalarında yaşamını yitiren maden işçisi oranında dünya üçüncüsü, Avrupa birincisi olması tabloyu daha net bir şekilde görmemizi sağlıyor…
AVRUPA’DA YAŞANAN GELİŞMELER…
alt
Avrupa için 2010 yılı, önemli gelişmelere tanık olunan bir yıl olarak zihinlerimize kazındı. Yunanistan’da kriz sonrası oluşan tablodan sıyrılmak için hükümetin IMF ile anlaşma yapması ve bunun sonucu olarak da tasarrufa gidilerek sert önlemlerin alınmasıyla faturanın alt gelir grubuna dahil olan kitlelere çıkartılması uzun bir süredir devam eden büyük sokak hareketlerinin ve hak arama eylemlerinin çıkmasına neden oldu. IMF ve AB’nin, 110 Milyar avroluk kredi desteğini sağlama koşulu ile Yunanistan hükümetine dayattığı bir takım taahhütler, hükümet tarafından sert kemer sıkma politikalarının uygulanması sonucunu getirdi. Uygulanan bu politikalar başkent Atina başta olmak üzere birçok kentte sendikalar ve çeşitli siyasi partiler öncülüğünde genel grevler de dahil olmak üzere çeşitli yollarla protesto edilerek, kesintilerin ücret sistemiyle çalışan kesimler üzerinde yarattığı tahribat gözler önüne serildi.
Fransa’da da Sarkozy hükümetinin emeklilik yaşını 60’dan 62’ye, emeklilik maaşı alınabilecek yaşı da 65’ten 67’ye çıkarma planları, Fransız halkını sokağa döktü. Ülkenin birçok kentinde yüz binlerce kişi, uygulanması düşünülen emeklilik reformuna karşı meydanlarda sahne alarak son yılların en büyük gösterilerini gerçekleştirdiler. Bu gösterilere çeşitli işkollarından çalışanlarla, üniversite ve lise öğrencileri başta olmak üzere çeşitli siyasi parti ve STK’lardan birçok aktivist de katılarak destek verdi ve eylemlere katılan kitlenin genişliği ve gençlerin bu eylemlerde ön safta yer edinerek bir dinamizm katması zihinlerde, “acaba 68 kuşağı geri mi dönüyor?” sorusuna neden oldu. Birçok genel greve de ev sahipliği yapan Fransa’da 2010 yılı, epey hareketli bir yıl oldu.
İngiltere’de de iktidardaki Muhafazakâr Parti’nin hazırlamış olduğu, 2.Dünya Savaşından bu yana ki en büyük kemer sıkma paketinin ardından, toplumsal muhalefet uzun bir sessizlik döneminin ardından tekrar hareketlenerek meydanlara döküldü. Yarım milyon kişinin işsiz kalacağı ve kamusal harcamaların kısılarak çalışanların birçok sosyal hak ve güvencesinin gasp edileceği bu paketin ilk yansıması olarak üniversite harçlarına yapılan yüzde 300’lük zamlar sonrası, başkent Londra’da yaklaşık 50 bin öğrencinin katıldığı gösterilerde, öğrencilerle güvenlik güçleri arasında yer yer gerginlik dolu anlar yaşandı. Manchester’da toplanan İngiltere Sendikalar Konfederasyonu'da (Trades Union Congress -TUC) hükümetin kesintilere devam etmesi durumunda, "ortaklaşa yerel ve ulusal eylem ve grevlerin desteklenmesi ve koordine edilmesi” yönünde kararını aldıklarını bildirdiler.
Avrupa’nın diğer birçok ülkesinde de 2010 yılı epey hareketli geçerek, hükümetlerin krizin faturasını emekçilere kesmeye dönük politikaları sert bir şekilde protesto edildi. 2011 yılına da sıçrayacağı öngörülen bu eylemlerin birçok uzman tarafından kökten piyasacı bir akım olan Neo-Liberalizm’in sonunu getirebileceği ve daha insan odaklı bir üretim tarzının benimsenmemesi durumunda, Kapitalist sistemin artan içsel çelişkileri sonucunda yaşanan krizlerin, sistemin yapısal normları üzerinde kalıcı hasarlar bırakarak ömrünü tüketebileceği yorumları yapılıyor.
ÜNİVERSİTELER ÖZGÜRLÜK İSTİYOR !
alt
AKP hükümetinin arka bahçesi haline getirdiği YÖK ile birlikte, üniversiteler üzerinde kurduğu hegemonik baskı, muhalif öğrenci hareketlerinin direnişiyle kırılmaya çalışılıyor. Arka bahçesi haline getirdiği her kurumu gerici ve piyasacı bir anlayışla dizayn etmeye çalışan iktidarın bu otoriter tutumuna karşı ,“eşit, parasız, bilimsel, demokratik eğitim istiyoruz” sloganıyla hareket eden üniversite öğrencileri, üniversiteyi bir ticarethane öğrenciyi ise müşteri olarak gören zihniyete karşı eylemlerini son sürat devam ettiriyor.
Özellikle 2010 yılının son çeyreğinde artan öğrenci eylemlerine, Öğrenci Kolektifleri’nin “yumurtalı” eylemleri damga vurdu. 8 Aralık 2010 tarihinde Ankara Üniversitesi SBF’de düzenlenen “Türkiye’de Anayasa” konulu konferansa çağrılan Burhan Kuzu’nun yumurta yağmuruna tutulması gündemde fazlasıyla yer edindi. Bu tarihten daha önce, Dolmabahçe’de rektörlerle buluşan Erdoğan’ı protesto eden Genç-Sen’li bir gruba, emniyet güçlerinin sert bir şekilde karşılık vermesi ve 19 yaşındaki bir genç kadının bebeğini düşürmesi ise 2010 yılı içerisinde hatırlatmak istediğimiz olaylardan birisidir.
Üniversite öğrencilerinin yumurtalı eylemlerini şiddet yanlısı bir eylem olarak göstermeye çalışan yandaş medyanın ve iktidar mensuplarının, polisin öğrencilere ve eylemcilere yönelik orantısız güç kullandığı ve genç bir kadının gördüğü bu şiddetten dolayı bebeğini kaybetmesi karşısında pişkin bir tavır sergilemeleri ve polisin uygulamış olduğu bu şiddete meşruluk kazandırmaya çalışmaları ise onların “demokrasi ve insan hakları” anlayışlarını net bir şekilde bizlere gösteriyor.
İbrahim Utku NAR
KAYNAK : SOSYAL DEMOKRAT Aylık Siyasi Dergi'nin 1 no.lu Ocak 2011 sayısından alıntılanmıştır
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder